انسان ڪا معيار زندگي ، امام انقلاب عبيدالله سنڌي

انسان ڪا معيار زندگي ، امام انقلاب عبيدالله سنڌي رح.

محمد مقبول عالم(بي اي) تلميذ

املاء جوکيو شفيق احمد مسڪين

حڪيم الهند امام شاهه ولي الله الهندي رح ( امام مخدوم فاضل سنڌي رح اور علامه امام شيخ محمد حياة سنڌهي رح ڪي شاگرد اور شاهه عنايت شهيد سنڌي رح و مخدوم محمد معين ٺٽوي سنڌهي رح ڪي فڪر ڪي حامي هين جوکيو شفيق) 1

حڪيم الهند امام شاهه ولي دهلوي الهندي صاحب رح فرماتي هين ڪه اقتصادي بدحالي اونڄ نيڄ عام لوگون ڪي اخلاقي بربادي ڪا باعث بنتي هين. اس لئي انسان ڪي بنيادي اخلاق ڪي حفاظت ڪي لئي سوسائيٽي ڪا معاشي نظام عادلانه هونا چاهيي، يعني نه تو ايسي مفلس اور نادار لوگ هون جو بنيادي انساني ضرورتون، کهاني ، پيني، لباس، تعليم، صحت وغيره سي محروم هون، اور نه ايسي دولت مند هون جو عياشيان ڪرين بلڪه سب لوگ ايڪ ڀهلائي ڪي لئي بهي سوچ سڪين رفاهه عامه ڪي ڪامون مين حصه لي سڪين اور اطمينان ڪي ساٿهه الله ڪي ياد ڪرسڪين اور آخرت ڪي زندگي ڪي لئي سعادت ڪا سرمايه جمع ڪر ڪي جا سڪين ،چناچه امام شاه ولي الله الهندي انسان ڪي معاشي زندگي ڪي تين درجي بيان ڪرتي هين

،1رفاهيت ناقصه ، ناقصه معيار زندگي جس مين بنيادي ضرورتين پوري نهين هوتين اور انسان ڪماني ڪي فڪر سي آزاد هو ڪر ڪچهه سوچ هي نهين سڪتا

2.رفاهيت بالغه

ايسا معيار زندگي جو تڪلف ڪي حد تڪ پهنچا هوا هو، جس مين انسان فخر ڪا اظهار ڪري اور لازما ايڪ جنس مين سي بهترين ڪا انتخاب ڪري، يه عياشي ڪي زندگي هي، اس مين پڙ ڪر انسان اپني انساني

فرائيض سي غافل هوجاتا هي

3. رفاهيت متوسط

متوسط معيار زندگي جس مين نه عياشي هوتي هي نه بهوک افلاس بلڪ انسان ڪي بنيادي ضرورتين سب پوري هوتي هين اور ڪچهه فراغت بهي حاصل هوتي هي.

رفاهيت ڪي معني هين آسودگي يعني زندگي ڪا معيار جو حيوانون ڪي زندگي سي اونچا هو، جس مين انسان زندگي بسر ڪرني ڪي اچهي طريقه استعمال ڪري اور آرام پائي

انسانيت ڪي ترقي اور بهلائي ڪي لحاظ سي رفاهيت ناقصه اور رفاهيت ٻالغه والي لوگ ناڪاره هوتي هين اور رفاهيت موسطه والي لوگ هي مفيد ثابت هوتي هين اس لئي ترقي ڪرني والا معاشره وه هي جس مين سڀ لوگ رفاهيت مطوسة مين زندگي بسر ڪرين، اس غرض ڪي لئي رفاهيت ٻالغه والون سي وافر دولت ليڪر رفاهيت ناقصه والون ڪو ديني هوگي! تاآنڪه سڀ رفاهيت موسطه ڪي درجه پر آجائين. قرآن حڪيم ڪي معاشي نظام ڪي روح يه هي حڪمت هي، ڪه ساري سوسائيڻي اس سي فائيده اڻهائي.

انسان ڪو اس دنيا مين زندگي بسر ڪرني ڪي سلسلي مين مشڪلات پيش آتي هين عقلمند لوگ، انهين آسان ڪرني ڪي لئي طريقه دريافت ڪرتي هين، ان طريقون ڪو حڪيم الهند امام شاهه ولي الله صاحب الهندي رح ڪي حڪمت مين ارتفاقات ڪهتي هين.

ارتقاق ڪا لفظ رفق سي بنا هي جس ڪي معني نرمي يا نرمي سي ڪام ليني ڪي هين، اس سي مراد يه هي ڪه مشڪلات ڪو نرم يا آسان ڪرني ڪي ظريقي دريافت ڪرنا.

انسان ڪي مشڪلات دو قسم ڪي هين ايڪ معاشي يعني کهاني پيني اور رهني سهني ڪي مشڪلات

اور دوسري فڪري يعني زندگي اور اس ڪي مقصد ڪو سمجهنا وغيره، اس طرح ارتفاقات ڪي بهي دو قسمين بن گئي هين.

1. ارتفاقات معاشيه يعني معاشي زندگي ڪي مشڪلات جو کهاني پيني اور رهني سهني ڪي سلسلي مين پيش آتي هين، انڪي حل ڪي طريقون ڪا نام ارتفاقات معاشيه هي.

2. ارتفاقات الٰهيه يعني فڪري مشڪلات جو ڪائينات ڪو سمجهني، خدا ڪي هستي اور انڪي پهچان، انسان ڪا خدا ڪي ساتهه تعلق، انساني زندگي ڪي مقصد، مرني ڪي بعد ڪي زندگي ڪي لئي تياري وغيره ڪي سلسلي مين پيش آتي هين، ان ڪي حل طريقون ڪا نام ارتفاقات الٰهيه هي

انسان ڪا خاصه يه هي ڪه وه عقل سي سوچتا هي آلات(اوزار) و اجتماع ڪي استعمال سي تهوڙي محنت اور تهوڙي وقت سي بڙي بڙي ڪام سرانجام ديتا هي سوچ بيچار ڪي نتيجي ڪي طور پر ڪه وه ايجادات ڪرتا هي يا دوسرون ڪي ايجادات سي فائيده اڻهاتا هي اور اپني مشڪلات ڪو آسان ڪرتا هي پهر وه عام لوگون ڪي فائيده ڪي لئي بهي ڪام ڪرتا هي اور صفائي نفاست اور خوبصورتي ڪا بهي لحاظ رکهتا هي اس طرح وه اپني زندگي ڪو نهايت آسان، عمده اور خوشگوار بنا ليتا هي، يه سڀ ارتفاقات معاشيه هين، يه ارتفاقات تمام دنيا ڪي انساني معاشرون مين اس ڪثرت سي رائيج هوگئي هين ڪه انڪي زندگي ڪا جز بن گئي هين اور ڪوئي انساني سوسائيڻي ان ڪي بغير قائيم نهين رهه سڪتي چيونڪه آسوده حال لوگ زياده فراغت پاتي هين ان ڪي ارتفاقي زندگي غريبون ڪي نسبت زياده بهتر هوتي هي اور صفائي و نفاست ڪا بهي وه زياده خيال رکهتي هي، اس لئي انڪي ارتفاقات زياده ترقي يافته هوتي هين، ايسي هي عقل والي اپني ارتفاقات ڪو بهتر بنا ليتي هين اور ڪم عقل پيچهي رهه جاتي هين.

امام ولي الله الهندي ڪي تحقيقات ڪي مطابق انسان ڪي ارتفاقي زندگي ڪي چار منزلين هين.

1. ارتفاق اول

يعني ديهاتي زندگي، يه انساني آبادي ڪي پهلي منزل هي اس منزل مين انسان ني کهاني پيني ڪي طريقي دريافت ڪئي، بول چال ڪي لئي زبان پيدا ڪرلي، حيوانات سي ڪام لينا سيکها مڪان بنايا ، لباس ڪا استعمال شروع ڪيا، جذبه جنسي ڪي تسڪين اور نسل بڙهاني ڪي نڪاح ڪا طريقه رائج ڪيا، يه انسان ڪي بنيادي ضرورتين هين، بهترين سوسائيڻي وه هي جس هر فرد ڪي يه ضرورتين بهترين طريقي سي پوري هوتي هون ڪسي سوسائيڻي مين انقلاب ڪي ايڪ بهت بڙي وجهه يه بهي هوتي هي ڪه اس ڪي بنيادي ضرورتين پوري نهين هوتين.

2. ارتفاق دوئم

يعني شهري زندگي جب انسان ڪي آبادي بهڙي تو اس ني بڙي بڙي بستيان بنانا شروع ڪين, آپس مين ميل جول زياده هوا اور ايڪ دوسري ڪي خيالات اور تجربات سي فائيده اڻهايا جاني لگا نيز حب جمال (نفاست)رفاهه عام (عام لوگون ڪي بهلائي) اخلاق فاضله (اچهي اخلاق ) اور حسن معاشرت (اچهي سلوڪ )ڪي اصولون ڪي روشني مين زياده غور ڪيا گيا تو ارتفاق اول ڪي باتون مين زياده صفائي، عمدگي اور سهولت پيدا هوتي گئي، انساني تمدن ڪي اس درجه ڪو ارتفاق دوئم ڪهتي هين، مگر بقول امام شاهه ولي الله انسان ارتفاق دوئم مين اس وقت ترقي ڪرسڪتا هي جب بهوک، پياس اور تسڪين جذبه جنسي سي فارغ هون اور اس ڪي بنيادي ضرورتين يعني ارتفاق اول ڪي تمام چيزين اسي حاصل هون اس سص ظاهر هي ڪه امام شاهه ولي الله ڪي نزديڪ خوراڪ، لباس، مڪان، صحت اور تعليم انسان ڪي ابتدائي ضرورتين هين، جن حاصل هوني ڪي بعد هي ڪوئي بهي سوسائيڻي ارتقاق دوئيم، يعني تمدن ڪي دوسري منزل مين داخل هو سڪتي هي (مولانا عبيدالله سنڌي صاحب جي اختصار سان سمجهاڻي ختم ٿي )1

مآخذه تدريس القرآن ڪراچي،سنڌ

هن کان پوء وارو مضمون هوندو!!!

تقابل اديان، اسلام ڪيا هي ڊاڪٽر احمد حسين ڪمال رح جو معلوم هجي ته ڊاڪٽر موصوف، امام انقلاب مولانا عبيدالله سنڌي رح جي فڪر جو پوئلڳ نيشنلسٽ، سڪيولر مسلم آهي، جديد معاشي سوچ جو ماڻهو آهي، نهايت ئي عادل انسان آهي، هن موصوف ٻاهتر واري سنڌي ٻولي جي حمايت ڪئي هئي، حالانڪ موصوف اردو اسپيڪنگ آهن، اسان هن موصوف جي عدل کي سلام ٿا ڪريون، هن جون اڪثر لکڻيون، عادلانه هونديون آهن، الله تعالي هن تي پنهنجي رحمت نازل ڪري.

جوکيو شفيق احمد

اپريل ، 2005

پير سيدنا امام محمد راشد روضي ڌڻي ابن سيدنا امام محمد بقاء شاهه رحمهما الله تعالي عليه، پير جو ڳوٺ، ضلع خيرپور، سنڌ وارن جو ٻن واسطن يعني حفيظ الملة حافظ محمد صديق رح ڀرچونڊي شريف ضلع سکر، سنڌ ۽ شاهه حسن سوئي رح، سنڌ وارن سان مريد ۽ شهيد اعظم سنڌ شهيد سورهيه بادشاهه ۽ شهيد الله بخش سومري رح جو فڪري دوست، ريشمي رومال تحريڪ جو روح روان، ڇويهه سال جلاوطن انقلابي مولانا عبيدالله سنڌي رح،جنهن کي پاڪستاني آمريڪي ايجنٽن ۽ ڏاڙهيء ۽ غير ڏاڙهي وارن ملن، روس جو ايجنٽ دهريو ۽ ڪافر قرار ڏنوهو؟ جن ملن جو الله تي پنهنجو ايمان ئي ڪونه هيو!!!؟